7 Cách giảm độ pH trong ao nuôi tôm và các lưu ý quan trọng

Việc duy trì độ pH trong khoảng tiêu chuẩn giúp tạo môi trường sống lý tưởng cho tôm, hạn chế rủi ro và tối ưu sản lượng. Tuy nhiên, độ pH cao là vấn đề phổ biến mà nhiều nhà nông gặp phải. Bài viết này của Môi Trường Song Phụng sẽ chia sẻ chi tiết cách giảm độ pH trong ao nuôi tôm hiệu quả cùng các yếu tố cần lưu ý để ngăn ngừa độ pH tăng cao.

Độ pH tiêu chuẩn cho ao nuôi tôm là bao nhiêu?

Độ pH là chỉ số đo lường độ axit hoặc kiềm của nước. Độ pH lý tưởng cho ao nuôi tôm là từ 7,5 đến 8,5, và tốt nhất là từ 7,5 đến 8,3. Trong suốt ngày, độ pH không nên thay đổi quá 0,5 đơn vị. 

Nếu độ pH thay đổi quá nhiều, tôm sẽ bị sốc, yếu và bỏ ăn. Khi pH quá cao hoặc quá thấp trong thời gian dài, tôm sẽ chậm lớn, còi cọc, dễ mắc bệnh và bị hao hụt. Việc duy trì độ pH ổn định giúp tôm khỏe mạnh và phát triển tốt.

Nguyên nhân làm tăng độ pH trong ao nuôi tôm

Độ pH trong ao nuôi tôm có thể bị ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố khác nhau, trong đó, hai yếu tố chính là tính chất đất và hoạt động của tảo, vi sinh vật.

Tính chất đất và đất phèn

Đối với những vùng đất phèn, pH của nước sẽ có xu hướng thấp hơn, làm giảm độ pH trong ao. Khi có mưa nhiều, phèn sẽ bị cuốn trôi từ bờ vào trong ao, làm pH giảm mạnh. Đây là hiện tượng thường gặp trong các ao nuôi tôm ở vùng đất phèn.

Tảo và vi sinh vật trong ao

Các hoạt động của tảo và vi sinh vật trong ao cũng là yếu tố quan trọng tác động đến sự thay đổi độ pH. Tảo quang hợp vào ban ngày sẽ hấp thụ CO2 và giải phóng oxy, giúp tăng pH. Tuy nhiên, vào ban đêm, tảo sẽ hấp thụ oxy và thải ra CO2, làm giảm pH. 

Mật độ tảo trong ao càng cao, sự dao động của pH càng lớn, đặc biệt vào cuối ngày khi tảo hoạt động mạnh. Nếu tảo phát triển quá mức, độ pH có thể lên đến mức cao (8,8 – 9,1), nhưng khi tảo tàn, pH sẽ giảm nhanh chóng. Vì vậy, duy trì sự cân bằng giữa tảo và vi sinh vật trong ao là rất cần thiết, đặc biệt là ở những khu vực có độ mặn thấp hoặc trong mùa mưa khi tảo phát triển mạnh.

Khí độc và quá trình nitrat hóa:

Các khí độc như NH4+/NH3 trong nước có thể gây ảnh hưởng tiêu cực đến độ pH trong ao nuôi. Sự chuyển hóa của amoniac (NH4+) thành nitrat (NO3-) nhờ vi khuẩn sẽ làm giảm kiềm trong nước, đồng thời tiêu thụ oxy, dẫn đến sự biến đổi độ pH trong môi trường nước.

Việc hiểu rõ các yếu tố này và kiểm soát tốt môi trường nước trong ao sẽ giúp ổn định độ pH, từ đó bảo vệ sức khỏe và sự phát triển của tôm nuôi.

>>> Tìm hiểu thêm: Tại sao cần xử lý nước thải chăn nuôi gà? Hậu quả nếu không xử lý

Hậu quả của độ pH cao đối với ao nuôi tôm

Hậu quả của độ pH cao hoặc quá thấp trong ao nuôi tôm là rất nghiêm trọng ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe của tôm và chất lượng môi trường nước.

Ảnh hưởng đến sức khỏe tôm

• Khó thở và ngạt thở: pH cao làm giảm khả năng trao đổi khí ở mang tôm, khiến tôm dễ nổi đầu hoặc bị ngạt thở.
• Chậm lột vỏ: pH cao gây ảnh hưởng đến quá trình lột vỏ, làm tôm khó thay vỏ và chậm phát triển.
• Stress và suy giảm miễn dịch: Môi trường pH cao làm tôm dễ bị stress, dẫn đến suy giảm hệ miễn dịch, dễ mắc bệnh.
• Giảm hiệu quả trao đổi chất: pH cao làm giảm hiệu quả của quá trình trao đổi chất và tiêu hóa ở tôm, làm giảm sức khỏe chung của tôm.
• Khó khăn trong giai đoạn lột vỏ: pH quá thấp trong giai đoạn lột vỏ có thể khiến tôm gặp khó khăn trong việc tách vỏ, đặc biệt là hiện tượng “dính chân”.

Ảnh hưởng đến môi trường ao nuôi

• Độ pH cao không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe tôm mà còn làm thay đổi toàn bộ hệ sinh thái trong ao nuôi, gây mất cân bằng sinh học.
• Khi pH cao, môi trường kiềm tạo điều kiện cho sự phân hủy chất hữu cơ, dẫn đến sự hình thành amoniac, một chất cực kỳ độc hại đối với tôm, làm giảm khả năng hô hấp và ảnh hưởng đến sức khỏe của tôm.
• Độ pH cao làm giảm chất lượng nước, dẫn đến ô nhiễm và tạo điều kiện cho mầm bệnh phát triển.
• Sự thay đổi pH có thể phá vỡ hệ sinh thái trong ao, làm giảm khả năng tái tạo nước sạch và gây hậu quả lâu dài cho môi trường nuôi trồng.

>>> Đọc thêm: Công nghệ xử lý nước thải chăn nuôi bò tiên tiến, hiệu quả

Cách giảm độ ph trong ao nuôi tôm hiệu quả, an toàn

Để duy trì môi trường nuôi tôm ổn định và an toàn, giảm độ pH trong ao nuôi khi vượt ngưỡng cho phép là điều cần thiết. Dưới đây là 7 cách giảm độ ph trong ao nuôi tôm hiệu quả và an toàn mà nhà nông có thể áp dụng.

Cách 1: Kiểm soát sự phát triển của tảo

Tảo là nguyên nhân chính gây tăng độ pH, do đó kiểm soát sự phát triển của chúng là cách giảm độ pH trong ao nuôi tôm hiệu quả. Nhà nông có thể sử dụng các chế phẩm sinh học chuyên dụng, chứa các vi sinh vật có lợi giúp hạn chế sự phát triển của tảo tự nhiên. 

Những chế phẩm này không chỉ giúp giảm tảo mà còn cải thiện chất lượng nước, cân bằng hệ sinh thái ao nuôi mà không gây ảnh hưởng xấu đến môi trường. Ngoài ra, giảm ánh sáng chiếu trực tiếp vào ao bằng cách che phủ hoặc trồng cây xung quanh ao cũng là biện pháp hiệu quả để hạn chế sự phát triển của tảo.

>>> Đọc thêm: Điểm danh các chất gây ô nhiễm nguồn nước phổ biến và tác hại

Cách 2: Sử dụng mật rỉ đường 

Mật rỉ đường là cách giảm độ ph trong ao nuôi tôm bằng phương pháp tự nhiên được sử dụng phổ biến. Khi được bổ sung vào ao, mật rỉ đường giúp giảm hàm lượng oxy hòa tan trong nước, hạn chế sự phát triển của tảo – nguyên nhân chính gây tăng pH. 

Ngoài ra, mật rỉ đường còn kích thích sự phát triển của các vi khuẩn có lợi, giúp phân hủy chất hữu cơ nhanh chóng hơn. Liều lượng khuyến nghị là 1-3 kg mật rỉ đường cho mỗi 1.000 m³ nước. Khi sử dụng, bạn nên hòa tan mật rỉ đường với nước trước khi rải đều khắp ao để đạt hiệu quả tối đa.

Cách 3: Dùng vôi

Cách giảm độ ph trong ao nuôi tôm bằng vôi là phương pháp phổ biến. Vôi hoạt động bằng cách trung hòa lượng axit hoặc kiềm dư thừa trong nước giúp cân bằng độ pH. Tuy nhiên, việc sử dụng vôi cần được thực hiện cẩn thận để tránh gây sốc cho tôm. 

Nhà nông nên sử dụng vôi với liều lượng vừa đủ và rải đều vào ao vào sáng sớm hoặc chiều tối khi nhiệt độ nước thấp giúp vôi hòa tan từ từ mà không làm biến động đột ngột môi trường nước.

Cách 4: Dùng phèn nhôm

Phèn nhôm (Al₂(SO₄)₃) là giải pháp hiệu quả để ổn định độ pH trong ao nuôi tôm. Phèn nhôm giúp kết tủa các chất hữu cơ dư thừa, đồng thời giảm độ kiềm trong nước góp phần cân bằng độ pH. 

Để sử dụng, nhà nông có thể hòa tan 2-3 kg phèn nhôm cho mỗi 1.000 m³ nước, sau đó rải đều khắp ao. Tuy nhiên, bạn cần kiểm tra pH nước trước và sau khi sử dụng để đảm bảo độ pH không giảm quá mức gây ảnh hưởng đến tôm.

Cách 5: Sử dụng chế phẩm sinh học

Chế phẩm sinh học chứa các vi khuẩn có lợi như Bacillus hoặc Nitrosomonas giúp phân hủy chất hữu cơ trong nước, hạn chế sự phát triển của tảo và giảm các chất độc hại như amoniac. Đây là cách giảm độ pH trong ao nuôi tôm an toàn, thân thiện với môi trường và không gây ảnh hưởng tiêu cực đến tôm. 

Chế phẩm sinh học nên được sử dụng định kỳ theo hướng dẫn của nhà sản xuất để duy trì môi trường nước sạch và ổn định.

Cách 6: Thay nước định kỳ

Thay nước định kỳ là biện pháp đơn giản nhưng rất hiệu quả để giảm độ pH và cải thiện chất lượng nước trong ao. Bạn nên thay khoảng 10-15% lượng nước ao mỗi tuần, tùy thuộc vào tình trạng ao nuôi. 

Khi thay nước, bạn cần đảm bảo nguồn nước mới không chứa hóa chất độc hại hoặc có độ pH chênh lệch quá lớn với nước trong ao để tránh gây sốc cho tôm. Việc thay nước không chỉ giúp giảm độ pH mà còn loại bỏ các chất hữu cơ tích tụ, cải thiện điều kiện sống cho tôm.

Cách 7: Kiểm soát lượng thức ăn và phân bón

Thức ăn dư thừa và phân bón là nguyên nhân chính gây biến động độ pH trong ao. Do đó, việc kiểm soát lượng thức ăn và phân bón là rất quan trọng. Nhà nông nên cho tôm ăn đúng khẩu phần, đảm bảo không để thức ăn dư thừa lắng đọng dưới đáy ao. 

Bên cạnh đó, bạn cần hạn chế sử dụng phân bón hóa học và thay thế bằng các loại phân bón hữu cơ thân thiện với môi trường.

Lưu ý về pH mà các chủ ao nuôi cần biết

Khi áp dụng cách giảm độ pH trong ao nuôi tôm cũng cần lưu ý một số vấn đề quan trọng sau đây:

• Đo pH ít nhất 2 lần/ngày (sáng sớm và chiều tối) để theo dõi sự thay đổi. Bạn nên sử dụng bộ đo pH để để có kết quả chính xác.
• Nếu pH thay đổi quá 0.5 đơn vị/ngày, cần kiểm tra ngay nguyên nhân và điều chỉnh từ từ, tránh sốc cho tôm.
• Việc dùng hóa chất mạnh để giảm pH có thể gây hậu quả nghiêm trọng đến sức khỏe của tôm và chất lượng nước.
• Hạn chế thay nước đột ngột, chỉ thay từ 10-20% lượng nước mỗi lần.

Các biện pháp phòng ngừa tăng độ pH

Các biện pháp phòng ngừa tăng độ pH mà nhà nông có thể áp dụng để phòng ngừa hiệu quả.

• Kiểm soát sự phát triển của tảo bằng chế phẩm sinh học và hạn chế ánh sáng chiếu trực tiếp vào ao.
• Hệ thống lọc hoạt động hiệu quả để loại bỏ chất hữu cơ và các yếu tố làm tăng pH.
• Bạn nên thay nước đều đặn để duy trì môi trường nước trong sạch và ổn định.
• Chọn thức ăn có nguồn gốc rõ ràng, dễ tiêu hóa để giảm lượng thức ăn dư thừa trong ao.
• Định kỳ vệ sinh đáy bùn ao nuôi tôm để hạn chế vi khuẩn phát triển làm tăng nồng độ pH

Kiểm soát pH ổn định là yếu tố quan trọng giúp tôm phát triển tốt và giảm rủi ro dịch bệnh. Áp dụng đúng cách giảm độ pH trong ao nuôi tôm sẽ duy trì môi trường nước tối ưu, nâng cao năng suất. Liên hệ Môi Trường Song Phụng qua hotline 0913 90 72 74 để được tư vấn thiết bị đo pH chính hãng.

>>> Tham khảo dịch vụ:

• Dịch vụ lắp đặt hệ thống châm hóa chất chuyên nghiệp

• Dịch vụ kiểm tra hiệu quả đèn UV đang hoạt động tận nơi của Môi Trường Song Phụng