Xử lý nước thải may mặc: Công nghệ và quy trình đúng chuẩn

Xử lý nước thải may mặc đóng vai trò quan trọng trong hoạt động bảo vệ môi trường và sức khỏe cộng đồng, đồng thời tuân thủ những quy định về bảo vệ tài nguyên nước. Trong bài viết này, hãy cùng Môi Trường Song Phụng tìm hiểu tất tần tật về hoạt động xử lý nước thải may mặc thông qua quy trình và các công nghệ xử lý mang lại.

Đặc điểm nguồn gốc và thành phần nước thải may mặc

Nước thải từ các nhà máy may mặc chủ yếu phát sinh từ 3 công đoạn chính như sau:

• Nhuộm và tẩy rửa: Quá trình này phát sinh lượng lớn nước thải từ các chất hữu cơ, thuốc nhuộm, hóa chất tẩy rửa và kim loại nặng.
• In ấn: Nước thải có chứa dung môi hữu cơ, mực in và hóa chất phụ gia, gây ô nhiễm môi trường.
• Sinh hoạt công nhân: Nước thải từ hoạt động sinh hoạt, gồm có những chất hữu cơ, vi sinh vật và các chất ô nhiễm khác.

Những thành phần nước thải nào gây ô nhiễm bao gồm:

• Chất hữu cơ (COD, BOD): Các chất này làm tăng ô nhiễm nước và tiêu thụ oxy, ảnh hưởng đến sinh vật thủy sinh.
• Chất rắn lơ lửng (TSS): Chất này gây tắc nghẽn hệ thống thoát nước và làm giảm khả năng xuyên sáng của nước.
• Màu nhuộm: Ảnh hưởng đến chất lượng nguồn nước và các sinh vật thủy sinh.
• Độ pH: Có thể thay đổi do các hóa chất, ảnh hưởng đến sự sống của sinh vật thủy sinh.
• Kim loại nặng: Gây độc hại cho sinh vật và tích tụ bên trong cơ thể con người.
• Hóa chất độc hại: Dung môi, mực in và hóa chất tẩy rửa gây ô nhiễm môi trường và sức khỏe con người.

Nước thải từ ngành may mặc có thể gây ra nhiều hậu quả nghiêm trọng, bao gồm:

• Ô nhiễm nước và đất: Làm giảm chất lượng nước và đất do chứa thuốc nhuộm, hóa chất tẩy rửa và kim loại nặng. Ảnh hưởng đến sinh vật thủy sinh và cây cối, gây tổn hại cho hệ sinh thái tự nhiên.
• Ảnh hưởng đến sức khỏe con người: Chứa các hóa chất độc hại như formaldehyde, axit, dung môi và vi sinh vật gây bệnh. Gây ra các vấn đề sức khỏe như bệnh ngoài da, bệnh đường hô hấp hoặc các bệnh mãn tính khi tiếp xúc lâu dài.
• Suy giảm đa dạng sinh học: Các chất ô nhiễm trong nước thải phá vỡ cân bằng sinh thái môi trường nước. Làm suy giảm số lượng và chủng loại sinh vật thủy sinh, ảnh hưởng lâu dài đến hệ sinh thái.

>>> Đọc thêm: Quy trình xử lý niken trong nước thải ngành mạ điện

Quy chuẩn và tiêu chuẩn áp dụng cho nước thải may mặc

Nước thải may mặc, đặc biệt là nước thải dệt nhuộm cần phải tuân thủ QCVN 13-MT: 2015/BTNMT – Quy chuẩn quốc gia về nước thải công nghiệp dệt nhuộm. Tại các khu công nghiệp, tiêu chuẩn xả thải thực hiện theo quy định QCVN 40:2011/BTNMT – Quy chuẩn quốc gia về nước thải công nghiệp.

Tiêu chuẩn đầu ra của nước thải được xác định dựa trên những quy chuẩn này hoặc các quy chuẩn đấu nối với khu công nghiệp, giúp đảm bảo nước thải sau xử lý đạt chất lượng an toàn, bảo vệ môi trường.

Sơ đồ công nghệ và quy trình xử lý nước thải may mặc chi tiết

Dưới đây là sơ đồ tổng quan về công nghệ và diễn giải chi tiết quy trình xử lý nước thải may mặc chi tiết:

Hố gom và song chắn rác

Hố gom và song chắn rác là công trình đầu tiên trong hệ thống xử lý nước thải, đóng vai trò quan trọng trong việc thu gom và xử lý sơ bộ nước thải từ các khu vực sản xuất, đặc biệt trong các ngành như may mặc. Thiết bị này không chỉ giúp quản lý dòng chảy mà còn đảm bảo hiệu quả cho các giai đoạn xử lý tiếp theo bằng cách loại bỏ tạp chất thô.

• Hố gom: Là một bể chứa được thiết kế sâu dưới mặt đất, thường làm bằng bê tông hoặc vật liệu chống thấm, có kích thước phù hợp với lưu lượng nước thải từ khu vực sản xuất. Hố gom được kết nối với hệ thống đường ống dẫn nước thải từ các phân xưởng, đảm bảo tất cả nước thải được tập trung tại một điểm trước khi xử lý.
• Song chắn rác: Gồm các thanh kim loại hoặc nhựa cứng (song thô) được bố trí song song với khoảng cách từ vài mm đến vài cm, tùy thuộc vào yêu cầu lọc. Song chắn có thể cố định hoặc cơ động (dạng quay, tự động làm sạch), được lắp đặt ngay tại đầu vào của hố gom hoặc trong hố để giữ lại tạp chất lớn.

Tháp giải nhiệt

Tháp giải nhiệt là một thiết bị quan trọng trong hệ thống xử lý nước thải, thường được thiết kế hình chữ nhật để phù hợp với nhiều loại địa hình và điều kiện thời tiết khác nhau. Thiết bị này thường được đặt dưới hồ thu gom hoặc trong khu vực thuận tiện cho việc quản lý dòng nước thải.

Chức năng chính của tháp giải nhiệt là điều chỉnh nhiệt độ nước thải, hạ nhiệt độ từ các quá trình sản xuất nóng (như trong ngành may mặc hoặc bánh kẹo) xuống mức phù hợp, đảm bảo hiệu quả cho các giai đoạn xử lý tiếp theo như xử lý sinh học hoặc hóa lý.

Nguyên lý hoạt động

• Nước thải nóng được bơm vào tháp, chảy qua các lớp vật liệu trao đổi nhiệt hoặc tiếp xúc trực tiếp với không khí.
• Quạt gió hoặc luồng khí tự nhiên giúp làm mát nước thông qua quá trình bay hơi, giảm nhiệt độ đáng kể trước khi nước được dẫn đi xử lý tiếp.

>>> Đọc tìm hiểu thêm: Ứng dụng công nghệ aao trong ngành xử lý nước thải hiện đại

Bể điều hòa

Tại bể điều hòa, nước thải sẽ được khuấy trộn đều nhằm tránh tình trạng cặn hữu cơ lắng đọng và gây mùi hôi. Bể điều hoà giúp điều chỉnh lưu lượng và nồng độ của nước thải. Sau đó, nước thải được bơm sang bể phản ứng và được bổ sung thêm hóa chất để tiêu diệt vi sinh vật và mầm bệnh có trong nước.

Bể keo tụ tạo bông

Nước thải từ may mặc có chứa nhiều tạp chất ô nhiễm. Chính vì vậy, bể keo tụ tạo bông sẽ được sử dụng thêm các hóa chất như phèn PAC và polymer nhằm mục đích kết tụ các hạt cặn và chất rắn lơ lửng. Những hóa chất này giúp tạo thành bông cặn lớn, dễ lắng xuống đáy bể, chuẩn bị cho bước lắng tiếp theo.

Bể lắng hóa lý

Bể lắng hóa lý là một công trình quan trọng trong hệ thống xử lý nước thải, được sử dụng để loại bỏ các chất rắn lơ lửng (TSS) và cặn bẩn thông qua kết hợp quá trình hóa học và lắng tự nhiên. Sau khi qua các bước xử lý sơ bộ hoặc điều hòa, nước thải được dẫn vào bể lắng hóa lý để tiếp tục xử lý trước khi chuyển sang các giai đoạn tiếp theo.

Xử lý sinh học hiếu khí (Tại bể Aerotank)

Bể Aerotank là nơi diễn ra quá trình oxy hóa các chất hữu cơ nhờ vi sinh vật hiếu khí. Các vi sinh vật này sử dụng oxy và chất hữu cơ trong nước thải làm nguồn thức ăn và tiến hành loại bỏ các chất rắn lơ lửng và hợp chất hữu cơ, giảm nồng độ COD và BOD.

Bể lắng sinh học

Sau quá trình xử lý sinh học, nước thải sẽ tự chảy vào bể lắng, nơi tách nước và bùn sinh ra từ các bể hiếu khí và thiếu khí. Bùn dư được bơm vào bể có chứa bùn và sẽ được xử lý riêng biệt.

>>> Xem ngay: Vì sao nước giếng bị đục? Nguyên nhân và cách khắc phục

Bể trung gian và khử trùng

Bể trung gian và khử trùng là giai đoạn cuối cùng trong hệ thống xử lý nước thải, đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo nước thải đạt tiêu chuẩn an toàn trước khi xả ra môi trường hoặc tái sử dụng. Tại đây, nước thải sau khi qua các công đoạn xử lý trước đó (như bể lắng, bể sinh học) được xử lý thêm để loại bỏ vi sinh vật gây bệnh và các yếu tố ô nhiễm còn sót lại.

Bể lọc áp lực

Ở bể lọc áp lực sẽ dùng các vật liệu lọc như cát, than hoạt tính để loại bỏ cặn lơ lửng còn sót lại trong nước thải. Đồng thời, bể giúp giảm màu và độ đục của nước thải, đảm bảo chất lượng nước theo tiêu chuẩn. Bể lọc áp lực thường là một bình kín hình trụ, làm bằng thép hoặc vật liệu chống ăn mòn, chứa các lớp vật liệu lọc như cát thạch anh, than hoạt tính, hoặc sỏi đỡ. Có hệ thống ống dẫn nước vào, ống thoát nước sạch và cơ chế rửa ngược để vệ sinh.

Bể hấp phụ

Nước thải chứa màu, mùi hoặc những chất ô nhiễm khó phân hủy sẽ được đưa vào bể hấp phụ. Ở đây sẽ có than hoạt tính nhằm hấp thụ các chất ô nhiễm, làm nước thải trong sạch và giảm mùi.

Bể nén bùn

Bể nén bùn là một công trình thiết yếu trong hệ thống xử lý nước thải, được sử dụng để xử lý lượng bùn thải phát sinh từ các giai đoạn lắng (như bể lắng hóa lý, bể lắng II) và xử lý sinh học. Mục tiêu chính của bể là giảm thể tích bùn, giúp việc vận chuyển và xử lý tiếp theo trở nên thuận tiện và hiệu quả hơn.

Cấu tạo

• Bể nén bùn thường có dạng hình trụ hoặc chữ nhật, với đáy nghiêng để bùn dễ tập trung và hệ thống bơm hoặc ống dẫn để thu gom bùn.
• Có thể được trang bị cơ chế khuấy nhẹ hoặc thêm hóa chất trợ nén (như polymer) để tăng hiệu suất.

Nguyên lý

• Bùn từ các bể trước (bùn hóa lý hoặc bùn hoạt tính dư) được bơm vào bể nén bùn.
• Dưới tác dụng của trọng lực và thời gian lưu, nước trong bùn dần tách ra, bùn đặc lại và lắng xuống đáy, còn phần nước trong được dẫn trở lại bể điều hòa hoặc xử lý tiếp.

Một số công nghệ xử lý nước thải may mặc tiên tiến

Dưới đây là 4 công nghệ xử lý nước thải may mặc tiên tiến nhất:

Công nghệ xử lý sinh học kỵ khí

Công nghệ xử lý sinh học kỵ khí sử dụng vi sinh vật phân hủy chất hữu cơ trong môi trường thiếu oxy, tạo ra khí biogas tái tạo. Phương pháp này hiệu quả đối với nguồn nước thải có nồng độ COD, BOD cao từ tẩy rửa và nhuộm.

Công nghệ màng lọc (MBR)

Công nghệ màng lọc (MBR) kết hợp xử lý sinh học và màng lọc siêu nhỏ (UF, RO) giúp loại bỏ vi khuẩn, virus, … nhằm nâng cao chất lượng nước đầu ra. Nước thải có thể sử dụng cho các mục đích như tưới tiêu, rửa xe.

Công nghệ oxy hóa tiên tiến (AOPs)

Công nghệ oxy hóa tiên tiến (AOPs) dùng tác nhân oxy hóa mạnh như Ozone, Fenton hoặc tia UV. Các tác nhân này giúp phân hủy những chất ô nhiễm khó phân hủy, khử màu, mùi và các hóa chất độc hại.

Công nghệ xử lý kết hợp

Công nghệ xử lý kết hợp nhiều phương pháp khác nhau nhằm đạt hiệu quả tối ưu. Công nghệ này lựa chọn các phương pháp phù hợp dựa trên đặc điểm nước thải, yêu cầu xử lý và khả năng đầu tư.

Lợi ích của công nghệ xử lý nước thải may mặc

Công nghệ xử lý nước thải may mặc mang lại nhiều lợi ích thiết thực, không chỉ cho doanh nghiệp mà còn cho môi trường và xã hội. Dưới đây là những lợi ích nổi bật:

• Lợi ích kinh tế và bảo vệ môi trường: Công nghệ hiện đại giúp loại bỏ hóa chất độc hại, thuốc nhuộm và chất ô nhiễm khác, giảm thiểu tối đa tác động xấu đến hệ sinh thái, đồng thời cắt giảm chi phí xử lý ô nhiễm hoặc bồi thường thiệt hại môi trường.
• Tái sử dụng nguồn nước thải: Nước sau xử lý có thể được tái sử dụng cho các mục đích như tưới tiêu, làm mát hoặc vệ sinh trong nhà máy, góp phần tiết kiệm nguồn nước sạch – một tài nguyên ngày càng khan hiếm.
• Giảm tiêu thụ nước và hóa chất: Việc tối ưu hóa quy trình xử lý giúp giảm lượng nước và hóa chất cần thiết trong sản xuất, từ đó hạ thấp chi phí vận hành và tăng hiệu quả kinh tế cho doanh nghiệp.
• Đảm bảo tuân thủ những quy định pháp luật về môi trường, đồng thời góp phần vào phát triển bền vững của ngành.

Như vậy, chúng ta vừa tìm hiểu về quy trình xử lý nước thải may mặc, bao gồm công nghệ và quy trình chi tiết. Hy vọng bài viết bên trên của Môi Trường Song Phụng đã cung cấp thông tin hữu ích giúp bạn hiểu rõ hơn về các phương pháp và tầm quan trọng của việc xử lý nước thải trong ngành may mặc.

>>> Tham khảo: Dịch vụ tư vấn và thi công lắp đặt hệ thống xử lý nước của Môi Trường Song Phụng