Mật rỉ đường là gì? Ứng dụng trong xử lý nước thải hiệu quả

Xử lý nước thải là một trong những thách thức lớn của nhiều ngành công nghiệp hiện nay. Để hỗ trợ quá trình này, mật rỉ đường xử lý nước thải đã trở thành giải pháp phổ biến, giúp cung cấp nguồn dinh dưỡng cho vi sinh vật, từ đó cải thiện hiệu suất làm sạch. Hãy cùng Môi Trường Song Phụng tìm hiểu chi tiết ngay sau đây.

Mật rỉ đường là gì? 

Mật rỉ đường là một chất lỏng đặc sánh, có màu nâu đen, được tạo ra từ quá trình sản xuất đường. Đây là phụ phẩm giàu dinh dưỡng, chứa nhiều loại đường như sucroza, fructoza và glucoza, cùng với các khoáng chất thiết yếu.

Ngoài việc được sử dụng trong chăn nuôi và nông nghiệp, mật rỉ đường xử lý nước thải cũng mang lại nhiều lợi ích. Nhờ đặc tính dễ phân hủy, giàu carbon, hợp chất này hỗ trợ vi sinh vật phát triển, giúp loại bỏ các chất ô nhiễm trong nước bẩn một cách hiệu quả.

Nguồn gốc

Mật rỉ đường được hình thành từ quá trình chế biến mía thành đường. Sau khi ép nước mía và tách đường bằng phương pháp cô đặc, phần còn lại là dung dịch đặc sánh chứa đường và khoáng chất, gọi là mật rỉ.

Ở Việt Nam, trung bình cứ 100 tấn mía sẽ tạo ra khoảng 3-4 tấn mật rỉ đường. Nhờ thành phần dinh dưỡng phong phú, sản phẩm này không chỉ phục vụ trong ngành thực phẩm mà còn đóng vai trò quan trọng trong vấn đề giải quyết nước bẩn.

Thành phần có trong mật rỉ đường

Những thành phần chính của sản phẩm mật rỉ đường bao gồm:

• Sucroza (35%): Loại đường chính có trong mật rỉ.
• Glucoza (7%) & Fructoza (9%): Hai loại đường đơn dễ hấp thụ.
• Chất khoáng: Chứa sắt, kali, magiê, photpho, giúp cân bằng hệ sinh thái nước thải.
• Nước (20%): Hỗ trợ duy trì trạng thái lỏng của mật rỉ.

Nhờ những thành phần này, mật rỉ đường xử lý nước thải hiệu quả bằng cách cung cấp nguồn carbon cần thiết cho hệ vi sinh vật.

Thông số kỹ thuật

• Màu sắc: Nâu đen
• Dạng: Lỏng sánh đặc
• Hàm lượng đường tổng: 50-65%
• Độ Brix: 75-85 (°Bx)
• Tỷ trọng: 1,35-1,4

Vai trò của mật rỉ đường trong quy trình xử lý nước thải

Trong xử lý nước thải, vi sinh vật đóng vai trò quan trọng trong việc phân hủy chất hữu cơ. Tuy nhiên, để phát triển tốt, chúng cần nguồn carbon ổn định. Mật rỉ đường xử lý nước thải là lựa chọn lý tưởng nhờ hàm lượng đường và khoáng chất dồi dào, giúp cải thiện hiệu suất hoạt động.

• Cung cấp carbon: Mật rỉ đường là nguồn carbon dễ hấp thụ, giúp vi sinh vật sinh trưởng mạnh, thúc đẩy quá trình phân hủy chất ô nhiễm. Nhờ đó, hệ bùn vi sinh hoạt động hiệu quả hơn, tăng tốc độ xử lý nước bẩn và duy trì ổn định hệ thống.
• Giảm amoni: Amoni trong nước thải nếu không được giải quyết kịp thời sẽ gây ô nhiễm nguồn nước. Mật rỉ đường hỗ trợ quá trình khử nitrat, giúp chuyển hóa nitrat thành khí nitơ, giảm tác động tiêu cực đến môi trường.
• Ổn định hệ thống: Mật rỉ đường xử lý nước thải giúp duy trì sự ổn định của bùn vi sinh, hạn chế tình trạng bùn nổi, bùn lỏng và giảm sốc tải hệ thống. Đặc biệt, trong các ngành có nước bẩn giàu amoni như thực phẩm, dệt nhuộm, việc bổ sung mật rỉ đường giúp tăng hiệu quả xử lý, tiết kiệm chi phí vận hành.

>>> Tìm hiểu thêm: Phương pháp xử lý nước thải cao su đáp ứng tiêu chuẩn

Ứng dụng của mật rỉ đường trong công nghệ xử lý nước thải

Tùy vào đặc tính nước ô nhiễm, mật rỉ đường xử lý nước thải có thể áp dụng trong nhiều phương pháp khác nhau để tăng hiệu quả làm sạch và tối ưu hóa hệ thống vận hành.

Xử lý nước thải hiếu khí

Trong hệ thống xử lý nước thải hiếu khí, mật rỉ đường (molasses) được sử dụng như một nguồn carbon dễ phân hủy, giúp cân bằng dinh dưỡng cho vi sinh vật. Điều này đặc biệt quan trọng trong các hệ thống có tải lượng BOD thấp hoặc thiếu hụt carbon, giúp:

• Tăng cường hoạt động của vi sinh vật: Vi sinh vật hiếu khí cần nguồn carbon để phát triển và phân hủy chất hữu cơ hiệu quả hơn.
• Cải thiện hiệu suất xử lý: Mật rỉ giúp tăng sinh khối vi sinh, đẩy nhanh quá trình phân hủy các hợp chất hữu cơ trong nước thải.
• Ổn định hệ vi sinh: Việc bổ sung mật rỉ định kỳ giúp duy trì mật độ và hoạt động của vi sinh vật, tránh tình trạng suy giảm hiệu suất xử lý.
• Giảm ô nhiễm: Quá trình xử lý hiệu quả hơn giúp giảm tải các chất ô nhiễm trong nước thải đầu ra, đáp ứng tiêu chuẩn môi trường.

Xử lý nước bẩn thiếu khí

Trong hệ thống xử lý nước thải thiếu khí, mật rỉ đóng vai trò là nguồn carbon giúp vi sinh vật thực hiện quá trình khử nitrat (denitrification). Quá trình này chuyển hóa nitrat (NO₃⁻) thành khí nitơ (N₂), giải phóng vào khí quyển, từ đó giảm thiểu ô nhiễm nguồn nước.

Lợi ích của việc bổ sung mật rỉ trong xử lý thiếu khí:

• Hỗ trợ vi sinh vật khử nitrat: Mật rỉ cung cấp nguồn carbon cần thiết để vi khuẩn khử nitrat hoạt động hiệu quả.
• Giảm nồng độ nitrat trong nước thải: Hạn chế tình trạng phú dưỡng hóa khi nước thải được xả ra môi trường.
• Tối ưu hóa hiệu suất hệ thống xử lý: Duy trì hoạt động ổn định của vi sinh vật thiếu khí, cải thiện hiệu quả khử nitrat.
• Thân thiện với môi trường: Chuyển hóa nitrat thành khí nitơ không gây hại, góp phần bảo vệ hệ sinh thái nước.

>>> Tìm đọc thêm: Xử lý nước thải nhà hàng các tiêu chuẩn và quy định hiện hành

Giải quyết nước thải kỵ khí

Trong hệ thống kỵ khí, mật rỉ đường xử lý nước thải là nguồn năng lượng giúp vi khuẩn phân hủy chất hữu cơ, tạo ra khí sinh học (biogas). Phương pháp này đặc biệt hiệu quả trong việc giải quyết nước bẩn ngành thực phẩm, chế biến nông sản.

Giảm amoni và cân bằng pH trong ao nuôi thủy sản

Bên cạnh xử lý nước thải công nghiệp, mật rỉ còn giúp kiểm soát hàm lượng amoni và duy trì pH ổn định trong ao nuôi tôm, cá. Điều này góp phần bảo vệ môi trường sống của thủy sản và nâng cao hiệu suất nuôi trồng.

>>> Xem ngay: Hướng dẫn cách sử dụng bột xử lý nước sinh hoạt

Lưu ý khi sử dụng mật rỉ đường xử lý nước thải đảm bảo hiệu quả

Mặc dù mật rỉ đường xử lý nước thải mang lại nhiều lợi ích, nhưng để đạt hiệu quả cao nhất, cần lưu ý một số điểm quan trọng sau đây:

• Châm theo liều lượng thích hợp: Nên bổ sung từ từ thay vì đổ vào hệ thống cùng lúc với số lượng lớn, giúp vi sinh vật hấp thụ hiệu quả và tránh sốc tải.
• Kiểm soát nồng độ COD: Nếu sử dụng quá mức, mật rỉ có thể làm tăng COD đầu ra, ảnh hưởng đến chất lượng nước thải và gây khó khăn cho quá trình xử lý tiếp theo.
• Theo dõi màu nước: Việc sử dụng mật rỉ có thể làm nước có màu vàng nhạt, cần kết hợp các biện pháp bổ sung để kiểm soát màu nước trước khi xả thải.
• Bảo quản đúng cách: Mật rỉ dễ bị nhiễm khuẩn, nên lưu trữ trong thùng kín, đặt nơi khô ráo, thoáng mát và vệ sinh định kỳ để đảm bảo chất lượng ổn định.

Nhờ vào thành phần dinh dưỡng đa dạng, mật rỉ đường xử lý nước thải là một giải pháp hiệu quả giúp cải thiện hiệu suất của hệ thống. Nếu bạn quan tâm đến giải pháp này, hãy liên hệ ngay với Môi Trường Song Phụng để được tư vấn kỹ hơn về hệ thống xử lý nước thải của mình trước khi áp dụng.

>>> Tham khảo thêm: Dịch vụ rửa màng RO lưu động giúp tối ưu hiệu quả lọc